Buổi tối thư thả trên quốc lộ 55 đoạn Hồ Cốc, tôi chia sẻ lên facebook cảm xúc hồi hộp về mảnh đất mà mình sắp tới vào ngày hôm sau thì anh bạn tôi vào nhắc nhở luôn: “Tới Vũng Tàu, nhớ ăn bánh Khọt nhé”. Quả là một lời lưu ý đặc biệt với thành phố biển êm dịu. Ngay khi vừa tới Vũng Tàu, tôi tìm ngay đến tiệm bánh Khọt khá đông người ngồi thưởng thức, và tự gọi cho mình một phần để cảm nhận “hương vị của Vũng Tàu”. Mỗi địa phương trên cả nước dường như đều có một món ẩm thực đặc trưng với những món ăn đặc sản khác nhau. Nó có thể là một món ăn rất khó kiếm, hoặc một món ăn bình dân đến giản dị chân thành từ lâu đời. Bánh Khọt của Vũng Tàu cũng là một loại bánh như vậy. Không ai biết bánh Khọt ra đời từ khi nào, chỉ thấy người ta gọi cái tên thân thương quen thuộc với bánh ấy là “bánh Khọt”. Cô Hồng, chủ tiệm bánh Khọt nằm trên đường Trần Đồng chia sẻ: “Tên gọi của loại bánh này lạ như vậy, vì khi đổ bột vô khay, đến lúc lật bánh thì tiếng muỗng va vào khay kêu “Khọt khọt” nên người ta gọi vầy đó con”. Tôi còn nghe một câu chuyện khác về tên bánh rằng: người dân ở đây từ xưa giờ toàn làm bánh từ bột, tiếng ở đây gọi “bột” nó không rõ nên người vùng khác đến nghe thành “Khọt”. Từ đó bánh Khọt ra đời. Năm 2012, Trung tâm Kỷ lục Việt Nam đã công bố danh sách 12 món ăn Việt Nam xác lập kỷ lục châu Á, trong đó có bánh Khọt Vũng Tàu. Khác với bánh Khọt miền nam, bánh Canh miền trung, bánh Khọt của Vũng Tàu được chế biến theo phong cách rất riêng biệt. Cũng là món ăn làm từ bột gạo, nhưng bánh Khọt Vũng Tàu láng bột mỏng hơn, nhân bánh được chế biến cũng rất phong phú, có thể là nhân tôm, nhân mực - ruốc xay nhuyễn, nhân thịt bằm hoặc nhân chả cá,… sau khi để chín, bánh có độ giòn ở đáy và dẻo ở trong nhân. Khi bày bánh ra đĩa, bánh vẫn còn nóng hổi, không nhiều dầu mỡ như chiên, ăn kèm rau sống và gỏi đu đủ cùng gia vị đặc biệt - mắm mặn ngọt, làm vị bánh Khọt hấp dẫn đến nao lòng. Bánh Khọt ở Vũng Tàu giờ có rất nhiều địa chỉ ăn, nhưng không phải tiệm nào cũng có bánh Khọt ngon đúng vị được. Bột làm bánh phải là bột gạo nguyên chất, không pha với cốt dừa hay bất cứ thứ bột nào khác. Khi ngâm gạo xay bột cũng phải rất dày công pha chế, ngâm bột qua đêm để bột không bị chảy, thì bột khi làm bánh mới dẻo trong - giòn ngoài được. Khi đã có bột ngon, người làm bánh phải có nghệ thuật lắm mới làm được mẻ bánh đặc sản và vừa miệng nhiều người. Một mẻ bánh ngon, phải bảo đảm đủ tiêu chí: bánh vàng đều, giòn thân dẻo nhân, giữ nguyên được vị của nhân bánh đi kèm mà không bị ngấy mỡ. Để làm được như vậy, khuôn được đặt lên bếp phải nóng vừa đủ, thoa dầu (hoặc mỡ heo) đều trên từng khuôn, chế lượng bột vừa đủ lên từng khay rồi nhanh tay rải nhân lên bánh. Khi bánh vừa chín, gắp bánh ra đĩa rồi rắc lên trên một chút ruốc tôm cháy và mỡ hành, trông vô cùng bắt mắt. Ẩn chứa trong mỗi chiếc bánh Khọt giản dị ấy là một nghệ thuật tinh tế khó có thể diễn đạt bằng lời. Sự tinh tế ấy chỉ có thể được đúc kết bởi kinh nghiệm dân gian và sự trải nghiệm ẩm thực qua nhiều thời kỳ, mà ở đó, món ăn trở thành đặc trưng không thể thay thế. Ở Vũng Tàu, người dân coi bánh Khọt vừa như một món ăn điểm tâm, cũng có người coi đó là một món ăn chơi vào buổi tối hay một bữa ăn chính ngon miệng. Có lẽ chính vì vậy mà bánh Khọt đã trở thành một món ăn “không thể bỏ qua” của du khách khi tới Vũng Tàu, và trở thành niềm tự hào của người Vũng Tàu trong bức tranh ẩm thực đặc sắc của dân tộc Việt Nam. TƯỜNG THÚY Báo Nhân dân
